هل يجوز الذكر بآه وأه -09

الشبهة الثالثة

مخالفتهم لعلماء الفقهاء ، أما ما يرد مزاعمهم من أقوال علماء الفقه من أهل المذاهب الأربعة وغيرها ما رواه ابن المنذر في الأوسط  أن الأنين ـ وهو قول "ءاه" و"أوه" وفيها لغات كثيرة  ـ يفسد الصلاة وحكاه عن الشعبي والنخعي ومغيرة وبه قال سفيان الثوري، وفي مذهب الشافعي ثلاثة أوجه أصحها إن ظهر منه حرفان أفسد وإلا فلا ، قال العمراني في البيان  : "فإن تنحنح أو أنّ أو تنفس أو نفخ فإن تبين منه حرفان مثل أن يقول: "ءاه" أو "واه" أو "أُف" بطلت صلاته لأن ذلك يُعد كلامًا"، وقال المقدسي الحنبلي في المغني والشرح الكبير ما نصه  : " ولم أر عن أحمد في التأوه شيئا ولا في الأنين والأشبه بأصولنا أنه متى فعله مختارًا أفسد صلاته"، لكن المالكية  والحنفية قالوا: "الأنين والتأوه إن كان من خشية الله أو خوف النار أو العذاب لا يفسد الصلاة وإلا فسدت". 

الجواب :كما قدمنا في الجواب الثاني يجب أن نحكم بالنيات. وبين الفقهاء أن السعال أو التأوه ان غلب يعفى عنه ولا يفسد الصلاة . هذا هو مذهب الشافعي وغيرهم كما نقل المخالف.وقد قدمنا أن آه صوت يخرج من الصدر حينما يغلبه الخوف والحزن زالشوق الى الله. 

قال الإمام النووي في شرح المهذب (4\8):  فإن كان مغلوبا (اي في التنحنح والبكاء والأنين)  لم تبطل قطعا .

الشبهة الرابعة:

 نرى أصحاب الطرق المختلفة لا يذكرون بهذه اللفظة المنكرة ما عدا أولئك الذين انتحلوا لأنفسهم لقب الشاذلية وانتسبوا إلى الشيخ أبي الحسن الشاذلي رضي الله عنه المبرأ عن مثل هذه البدعة القبيحة لعدم ثبوته في شيء من كلامه ولا كلام أتباعه المعترف بجلالتهم في العلم والعمل كتلميذه أبي العباس المرسي رضي الله عنه وغيره علمًا أن هذه اللفظة ليست مستعملة عند كل من ينتسب إلى الشاذلية .

الجواب:

 الأوراد والأذكار وكيفية ذكرها يختلف بين فروع الطريقة. وهذا ليس فيه أي حرج اذا لم يخلوا بأصول طريقتهم. مثلا نعرف الاختلاف بين فروع الطريقة الرفاعية والشاذلية والقادرية . اذا لم نجد في بعض الطريقة لايمكن لنا أن ننكر على البعض الآخر اذا كان موافقا للشريعة، والهذف من ذكر الله تعالى نيل قربه ومحبته والطمأنينة. وذالك يحصل بالجهر بالذكر والسماع والاهتزاز والتمايل . ولكن يختلف في بعض الطريقة كيفية الذكر والجهر والسماع والتمايل. وقولهم لم يثبت في كلام الإمام الشاذلي ولا أتباعه جهل منهم.ولم نجد في كلام الإمام الشاذلي ما يدل عليه، ولم ينقل عنه أنه ذكر به أم لم يذكر، وعدم الذكر ليس بحجة، ولكن وجدنا في أتباعه ما يدل أنهم ذكروا به ، كما قدمنا قصة الإمام ابي العباس المرسي الذي رواه السيد محمد المغربي، وقول الإمام ابن عطاء الله السكندري من كتابه "مفتاح الفلاح ومصباح الأرواح في ذكر الكريم الفتاح" 

يا رب لك الحمد لجلال وجهك ولعظيم سلطانك ومجدك ، لا أحصي ثناء عليك أنت كما أثنيت على نفسك، أسئلك يارب أن تجعل هذه الرسالة خالصة لوجهك الكريم ، ومن أسباب الفوز والرضا لك ولرسولك الحبيب العظيم، أن تريني وجهك ووجه حبيبك في القيامة، وأن ترزقني العافية في الدارين والمعافاة والسلامة، ما شاء الله لا قوة الا بالله، وسلام على المرسلين، والحمد لله رب العالمين. وصلى الله على سيدنا محمد النبي الأمي وعلى آله وصحبه أجمعين ، سبحان ربك رب العزة عما يصفون وسلام على المرسلين والحمد لله رب العالمين . وكان الفراغ من تأليف هذه الرسالة في يوم السبت التاسع عشر من صفر سنة 1436هـ بالجامعة الفاسية الشاذلية بسريلانكا.وقد تم بحمد الله وعونه وحسن توفيقه ، وصلى الله على سيدنا محمد وعلى آله وصحبه وسلم

فهرس الموضوعات

معانى كلمة "آه"

أحد أسماء الله تعالى

الاول: أن "آه" بنفسه من أسماء الله تعالى

وممن قال به من العلماء :

وممن قال بجواز الذكر بآه

والثاني: مقصور من لفظ الجلالة

اسم الصدر

الأدلّة الشرعيّة :

القرآن الكريم - قوله تعالى "إن ابراهيم لأواه حليم"

نص كلام الإمام القرطبي في تفسيره ‹‹تفسير الجامع لأحكام القرآن››

أقوال المفسرين في تفسير هذه الآية

الأحاديث النبوية - الحديث الأول

الحديث الثاني

الحديث الثالث

الحديث الرابع

الحديث الخامس

الحديث السادس

هو من الأسماء السريانية التي تدل على اسم (الله)

شبهات وردود

هل يجوز الذكر بآه وأه -08

شبهات وردود

الشبهة الأولى:

ان الذين يذكرون بـ "آه" خالفوا القرآن الكريم .وسموا الله بغير أسمائه الحسنى .وأسماء الله تعالى تدل على الكمال. وأن آه لفظ على العجز والتوجع، ومعنى الحسنى أي الدالة على الكمال، فلا يجوز أن يكون اسم من أسماء الله تعالى دالاً على خلاف الكمال  ولم يرد فيه نص من كتاب ولا سنة ولا إجماع، لأن اسماء الله سبحانه وتعالى كلها توفيقية أي يتوقف إطلاقها عليه تعالى على ورودها في كتاب الله أو سنة نبيّه أو إجماع. ومن الإلحاد في أسماء الله تعالى هو تسميته بما لم يسم به نفسه،  ومن هنا يعلم أنه لا يجوز تسمية الله تعالى بـ "ءاه" لأنه لفظ على العجز والشكاية والتوجع وما كان كذلك يستحيل أن يكون اسمًا لله تعالى.

الجواب: 

يقول السيد أحمد وافي الشاذلي رحمه الله تعالى

 قال تعالى “ولله الأسماء الحسنى فادعوه بها وذروا الذين يلحدون في أسمائه سيجزون ما كانوا يعملون”. قال المفسّرون : أسماء الله كلّها حسنى، لأنّها تدل على معاني الكمال الإلهي، سواء وردت في القرآن فقط كاسم الله تعالى والقريب والمحيط والسريع والأحد وأحكم الحاكمين وخير الفاصلين وذي العرش وذي الطول وغير ذلك ممّا ورد في الذكر الحكيم خاصّة أو جاءت به السنّة أيضا كقوله صلّى الله عليه وسلم : “إنّ لله تسعة وتسعين إسما من أحصاها دخل الجنّة : الله ، الرحمان، الرحيم ….” ( الحديث ) أو وردت به السنة وإن لم يردمن القرآن كقوله صلّى الله عليه وسلم : “ إن الله جميل يحب أن يرى أثر نعمته على عباده” . فهو الجليل الجميل والولي و غير ذلك مما تفرّدت به السنّة خاصّة وليس في القرآن صراحة. فليس المراد بالأسماء خصوص التسعة والتسعين وإلاّ لزم معارضة الأحاديث بعضها لبعض كما لايخفى، وذلك لايُعقل.إذا علمت ذلك علمت أنّنا مأمورون أن ندعو الله تعالى بكل إسم ثبت وورد عن الشّارع صلّى الله عليه وسلم مطلقا، وإذا قيل أّنه لا يمكن الذكر إلاّ بالأسماء الحسنى، فنقول: هنالك أسماء أخرى غير التّسعة والتّسعين مثل: الحنّان، المنّان وغيرها كثير… والمصطفى صلّى الله عليه و سلّم ناجى ربّه قائلا:” يا حنّان ويا منّان برحمتك أستغيث " .

وذهب بعضهم أنّ لله أسماء لا يعلم عددها إلاّ الله تتنوّع بتنوّع الجنس (الخاصّة بالجنّ ، الملائكة، الحيوانات و كل العوالم ما سوى الإنسان) لعلمنا أنّ الكلّ يسبّح بإسمه “يُسبّحُ لهُ السّماوات السّبعُ والأرض وما فيهنّ” سورة : الإسراء . الآية : 44 .

وقد أشار إلى تعدّد الأسماء باختلاف الأحوال حديث الدّعاء :"اللهمّ إنّي أسألك بكلّ إسم هوَ لك سمَّيتَ به نفسكَ أو استَأْثَرتَ به في علمِ الغَيْبِ عِندك أًوْ أنزَلْتَهُ في كِتَابك أو عَلّمتَه أحدا مِن خلْقكَ أن تجعَلَ القرآن العظيم ربيع قلوبنا وجلاء أحزاننا و…….) الحديث .

فتعليمه أحدا من خلقه دليل على أنّ هذا الإسم علّمه الله لأحد من خلقه من الصّوفيّة وصار ذكرا لبقيّة الأتباع. وهو حديث صحيح ورد في البخاري ولا يستحيل نقلا أن يكون أحد من خلقه مطّلعا على إسم خفيّ اختصّه الله به وهو ظاهر الحديث.

وهو من الأدلة القوية على أن آه اسم من أسماء الله تعالى ،ويشهد له حديث عائشة رضي لله عنها مرفوعا "دعوه يئن فإن الأنين اسم من أسماء الله تعالى". ولا نسلم بأن هذا الحديث موضوه كما بيناه . لأنه حديث حسن لغيره كما قال العلامة العزيزي ، أو ضعيف فقط كما قال الألباني وغيره.

الشبهة الثانية:

مخالفتهم للسنة النبوية المطهرة، أما ما يرد على هؤلاء من حديث رسول الله صلى الله عليه وسلم فما ثبت عنه أنه قال: "إن الله يحب العطاس ويكره التثاؤب فإذا تثاءب أحدكم فلا يقل: ءاه ءاه فإن الشيطان يضحك منه" أو قال: "يلعب منه" رواه الترمذي والحافظ المجتهد ابن المنذر وابن خزيمة واللفظ له، فلو كان لفظ ءاه من أسماء الله تعالى التي يتقرب بها إلى الله تعالى كما يزعمون لم يقل النبي صلى الله عليه وسلم: "فإن الشيطان يضحك منه".

الجواب:

 انما الأعمال بالنيات وانما لكل امرئ ما نوى، ويجزى لعمل الإنسان حسبما نواه، والفرق ظاهر بين من يقول آه آه بقصد الشوق الى الله ونيل قربه وبالذي يحب الله تعالى، وبين من يقوله بتحريض الشيطان والتساهل وبالذي يكرهه الله تعالى، وقد قدمنا الأدلة على جواز ذكر آه ، فعلينا أن لا نشبه بين هذا وذاك.

يتبع ........

هل يجوز الذكر بآه وأه -07

هو من الأسماء السريانية التي تدل على اسم (الله)

إن اسم الصدر (اه) هو من الأسماء السريانية التي تدل على اسم (الله) ، وهذا موجود بكثرة في اللغة السريانية، واسم الصدر داخل في نطاق الذكر بالسريانية، فلفظ الألف والهاء [اه] تعني الله في السريانية، كما أن [ياه] و [هَـهْ] أيضاً تعني الله، وكما أن اسم [إيل] تعني الله في اللغة العبرانية، وهذا الاسم موجود في كتاب الله عز وجل في ذكره كلمة [إسرائيل] ، فمن المعلوم أن [إسرائيل] هو سيدنا يعقوب عليه الصلاة والسلام، لكن معناها [عبد الله] ، فـ [إسرا] تعني عبد، و[إيل] تعني الله، فكانت إسرائيل تعني عبد الله [والمقصود به سيدنا يعقوب].
ومن المعلوم أن لفظ: god في اللغة الإنكليزية تعني الله أو إله، وهكذا.. وإذا كان الإيمان والكفر ينعقدان به (ولو من غير العربية) فكيف لا ينعقد الذكر به؟! ، وإذا قيل أن المعول فيه هو النية، ففي الذكر أيضاً النية هي المعول عليها. 

كما أن سيدنا موسى عليه السلام ، كانوا يدعو بآهيا شراهيا، ومعناها يا حي يا قيوم، وقد ذكرها الحافظ المفسر ابن كثير بسند جيد

قال ابن أبي حاتم عن أبي عبيدة، عن عبد الله قال: لما بعث الله عز وجل موسى إلى فرعون، قال: رب أي شيء أقول؟ قال: قل "هيا شراهيا". قال الاعمش: تفسير ذلك : الحي قبل كل شيء، والحي بعد كل شيء" . (تفسير ابن كثير ج 5، 296، انظر أيضاً مصنف ابن أبي شيبة: 97، 119، جزء أبي الطاهر الدراقطني: 51، الدر المنثور للسيوطي: ج5، 580، المطالب العالية لابن حجر: ج10، 109) .

وفي رواية أخرى: وأن بني إسرائيل سألوا موسى الكليم عن اًلاسم الأعظم، فأوحى الله إليه أن مُرْهُم، أن يدعوني بآهيا شراهيا، ومعناه: الحي القيوم". (فتح القدير للشوكاني: ج1، 510)، انظر أيضاً: فيض القدير للمناوي: ج1، 510.

وبرواية أخرى: "فقال لهم: أيا هيا شرا هيا، يعني: يا حي يا قيوم". (تفسير القرطبي: ج3، 271)، انظر أيضاً: بحر العلوم للسمرقندي، ج1، 238، تفسير اللباب لابن عادل: ج3، 243).

فإذا صح أن هذا الاسم هو اسم لله ولو في غير العربية جاز الذكر به والله أعلم.

يقول الشيخ الدكتور محمود أحمد الزين برقم الفتوى: 212

نص السؤال :هل يجوز الذكر بآه آه آه أو ما يسمى إسم الصدر

الجواب :بسم الله، الحمد لله، والصلاة والسلام على رسول الله ، وعلى آله وصحبه ، هدانا الله جميعاً لما يحبه ويرضاه،

 يذكر أن هذا اللفظ اسم من أسماء الله الحسنى في إحدى اللغات، فإذا ثبت ذلك فلا مانع من الذكر بهذ اللفظ، لأن الذكر يجوز باللغة العربية وغيرها

يتبع 

اَلدُّرَّةُ الْبَهِيَّةُ نَظْمُ سِلْسِلَةِ الْأَقْطَابِ السَّادَةِ الشَّاذُلِيَّةِ

اَلدُّرَّةُ الْبَهِيَّةُ نَظْمُ سِلْسِلَةِ الْأَقْطَابِ السَّادَةِ الشَّاذُلِيَّةِ

அத்துர்ரதுல் பஹிய்யா நல்மு ஸில்ஸிலதில் அக்தாபிஸ் ஸாததிஷ் ஷாதுலிய்யா

ஷாதுலிய்யா தரீக்காவின் நாயகங்களான ஷேக்மார்களின் பெயர்கள் அடங்கிய அழகிய இரத்தின முத்துக்களாள புகழ்மிக்க கவிதை தொகுப்பு

இயற்றியவர்:

பெரும் இலக்கியவாதியும், மார்க்க மாமேதையும் ஸைய்யிதுஸ் ஸாதாத் அவர்களின் புதல்வருமாகிய அஸ்ஸெய்யித் அஹ்மத் இப்னு அப்துல்லாஹ் இப்னு ஷைக் பாபகீஹ் அஷ்ஷாதுலி ரஹ்மதுல்லாஹி அலைஹி

 பலன்கள்:

·        ஷைக்மார்களின் திருநாமங்கள் அடங்கிய இந்த வஸீலா கவிதை தொகுப்பை வழமையாக நீங்கள் ஓதிவந்தால் இந்த குத்புமார்களின் மததுகளையும், அருள்களையும், பாதுகாப்பையும் நிச்சயம் பெற்றுக் கொள்வீர்கள்.

·      யாராவது பிரச்சினைகளில், சோதனைகளில், நோய்களில் சிக்கி அதை விட்டும் மீண்டு வரமுடியாத சூழ்நிலையில் இருந்தால் இதைதொடர்ந்து ஓதி வருவதன் மூலம் விரைவில் பிரச்சினைகள், சோதனைகள் நீங்கி நோய்களைவிட்டும் குணமடைந்துவிடுவார்.

·      வான் மார்க்கமாக, கடல் மார்க்கமாக பிரயாணம் மேற்கொள்ளும் போது ஏற்படும் பிரச்சினைகள் தீரவும் சிறையில் அடைக்கப்பட்டவரை விடுதலை செய்யவும், இவ்வுலக மறுஉலக தேவைகள் நிறைவேறவும் இது சிறந்த மருந்தாகும்.

·      இக்கவிதை தொகுப்பை சாம்பிராணி பிடித்து வீட்டில் வைப்பதன் மூலமும் மிகுந்த பரக்கத்தையும், மததையும் பெற்றுக் கொள்வீர்கள்.

ஓதும் முறை:

Ø  ஓதும் முன் வுழூ செய்துகொள்ளல்.

Ø  வாசனைத் திரவியங்களை பூசிக்கொள்ளல்.

Ø  சாம்பிராணிப் புகை போடுதல்.

Ø  மனஓர்மையுடன் ஓத வேண்டும்.

Ø   இதை தனிமையாகவும் கூட்டாகவும் ஓதலாம்.

Ø  இதை ஓதுவதற்கு முன் அனைவரின் பெயரிலும் பாதிஹா சொல்லவும்.

Ø  சூரத்துல் பாதிஹாவை ஓதவும்.

Ø  பின்னர் குல் குவல்லாஹூ அஹதை ஓதவும்.

Ø  பின்னர் குல் அஊது பிரப்பில் பலக், மற்றும் குல் அஊது பிரப்பின்னாஸை ஓதவும்.

Ø  பின்னர் இதன் நன்மைகளை இந்த குத்புமார்களுக்கு ஹத்யா செய்துவிட்டு இந்தகவிதை தொகுப்பை ஓதவும்.

குத்புமார்களான ஷேக்மார்களின் அறிவுரைகள்

நோய்கள் கஷ்டங்கள் ஏற்படும் போது இந்த குத்புமார்களின் பெயர்களை ஓதி வஸீலா தேடி உதவிக்கு அழைத்தால் நிச்சயமாக அவர்கள் பதிலளிப்பார்கள்.

மபாகிருல் அலிய்யா என்ற நூலில் கூறப்பட்டுள்ளதாவது:

இமாம் அபுல் அஸாயிம் மாழீ ரஹ்மதுல்லாஹி அலைஹி அவர்களும் அவர்களுடைய தோழர்களும் ஹஜ்ஜூக்காக சென்றிருந்த போது அவர்களுக்கும் சில மக்கா வாசிகளுக்குமிடையில் குழப்பம் ஏற்பட்டு ஹாஜிமார்களின் சொத்துக்களை கொள்ளையிட முயற்சித்தார்கள். அப்பொழுது இமாம் அபுல் அஸாயிம் அவர்கள் 'ஷாதுலி ஆண்டவரே எம்மை காப்பாற்றுங்கள்' என உதவிக்கு அழைத்தார்கள். உடனே ஷாதுலி நாயகமவர்கள் குதிரை வீரணைப்போல் குதிரையில் 'தாருன்னத்வா' என்ற இடத்திற்கு வந்து காப்பாற்றினார்கள்.

இமாம் அபுல் ஹஸன் ஷாதுலி நாயகத்தின் முதலாவது சிஷ்யரும், குத்புமாகிய இமாம் அபுல் அப்பாஸ் அல் முர்ஸி ரஹ்மதுல்லாஹி அலைஹி கூறியிருப்பதாவது:

அன்புள்ளம் கொண்ட சகோதரனே! அல்லாஹ்வின் மீது சத்தியமாக! ஏதாவது ஒரு துன்பம் ஏற்படும் போது நீ ஷாதுலி நாயகத்தை நினைத்தால் அத்துன்பம் நீங்கிவிடும். ஏதாவது நோய் ஏற்படும் போது நீ அவர்களை நினைத்தால் அந்நோய் குணமடைந்துவிடும்.

மேலும் உனக்கு ஒரு துன்பம் ஏற்படும் போது சத்திம் செய்து அவர்களை அழைத்துக் கேள். நிச்சியம் உனக்கு பதில் கிடைக்கும் என அவர்கள் புத்திமதி கூறினார்கள்.

இதே போன்றே பிரபல்யமான குத்பாகிய ஷம்சுத்தின் முஹம்மத் அல் ஹனபி அஷ்ஷாதுலி (ரஹ்) அவர்களும் கூறியுள்ளார்கள். அத்தோடு இந்த ஸில்ஸிலாவில் உள்ள ஏனைய குத்புமார்களை அழைத்து உதவிதேடும்படியும் கூறியிருக்கிறார்கள்.

எங்களுடைய ஷேக் நாயகமாகிய அல்குதுபுல் கபீர் வல் கௌஸுஷ் ஷஹீர் அஷ்ஷைக் முஹம்மத் இப்னு முஹம்மத் அல்பாஸி அஷ்ஷாதுலி நாயகம் அவர்களுடைய 'அய்னிய்யா' என்ற கவிதை தொகுப்பில் கூறியிருப்பதாவது:

'என்னை அழைத்து உதவிதேடுங்கள். நிச்சயம் நான் விடையளிப்பேன்'

اَلدُّرَّةُ الْبَهِيَّةُ نَظْمُ سِلْسِلَةِ الْأَقْطَابِ السَّادَةِ الشَّاذُلِيَّةِ